Γιατί και από πότε δύο οικογένειες μουσουλμάνων είναι οι φύλακες του Παναγίου Τάφου;

Ο πρώτος ναός χτίστηκε με εντολή του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου τον 4ο αιώνα, αφού κατέστρεψε τον προϋπάρχοντα ναό του Αδριανού που είχε χτιστεί προς τιμήν της θεάς Αφροδίτης. Ο Πανάγιος Τάφος διασώθηκε από τον μουσουλμάνο κατακτητή Ομάρ το 638 μ.Χ, αλλά καταστράφηκε από τον Αιγύπτιο χαλίφη Αλ-Χακίμ το 1009. Στις 15 Ιουνίου 1099 εισήλθαν οι σταυροφόροι στα Ιεροσόλυμα. Το αίμα έτρεχε ως ποταμός και οι ελευθερωτές του Αγίου Τάφου φέρθηκαν απάνθρωπα ακόμη και προς τους αιχμαλώτους.

Οι σταυροφόροι εξέλεξαν νέο Πατριάρχη και ουσιαστικά εκτόπισαν την ελληνική Αγιοταφική Αδελφότητα, καθιδρύοντας δική τους αγιοταφιτική αδελφότητα που κατέλαβε όλους τους ναούς και τα κτήματα. Στο ναό της Αναστάσεως αφέθηκε ειδικά χώρος για τους Έλληνες μοναχούς και δική τους Αγία Τράπεζα πριν από τον Άγιο Τάφο και εκτός του ναού κέντρο των Ελλήνων μοναχών απέβη το μετόχιο της Λαύρας του αγίου Σάββα δίπλα από τον πύργο του Δαυΐδ. Εκτός αυτού οι Έλληνες μοναχοί κατείχαν στα Ιεροσόλυμα την μονή της μεγάλης Παναγίας και μερικές άλλες μονές έξω από την Πόλη, δίπλα στον Ιορδάνη και κοντά στην Βηθλεέμ. Τελούσαν ελεύθερα τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και μερικές φορές συνπροσεύχονταν με τους Λατίνους διότι παρά τα συμβάντα στην Κωνσταντινούπολη το 1054 δεν είχαν διακοπεί ακόμη οι σχέσεις των Εκκλησιών.

Το λατινικό βασίλειο της Ιερουσαλήμ δεν είχε μακρύ ζωή. Το 1291 εκδιώχθηκαν εντελώς οι σταυροφόροι από την Παλαιστίνη και σε αυτοί εγκαταστάθηκαν νέοι δυνάστες, οι Μαμελούκοι. Από αυτούς αποκαταστάθηκε η Εκκλησία των Ιεροσολύμων αλλά νέα μεγάλα δεινά την περίμεναν. Αυτή την έσωζε κάθε φορά η επέμβαση των βασιλέων της Πόλης.

Από την εποχή αυτή και δηλαδή από τις αρχές του ΙΕ’ αιώνα οι φραγκισκανοί Λατίνοι μοναχοί άρχισαν να διεκδικούν την κυριότητα των προσκυνημάτων από τους έλληνες. Ήταν δε επόμενο η κατάλυση του Βυζαντινού – Ρωμαίικου κράτους από τους Τούρκους να στερήσει τους Έλληνες της περιοχής από εξωτερική βοήθεια.

Για λίγο καιρό την αναπλήρωσαν οι Ίβηρες αλλά με την άλωση της Κων/πολης από τους Τούρκους οι έλληνες μοναχοί των Ιεροσολύμων με τον Πατριάρχη Αθανάσιο Δ, ζήτησαν από τον Τούρκο Πορθητή Μεχμέτ Β’ επί της βάσης της συνθήκης του Ομάρ και άλλων εγγράφων την αναγνώριση των δίκαιων των Ελλήνων επί των προσκυνημάτων. Σώζεται δε σχετικό θέσπισμα του Μεχμέτ Β΄, το οποίο ανανεώθηκε επί Πατριάρχη Ιεροσολύμων Γρηγόριου Γ’ (1468 – 1493).

Ουσιαστικά η εκκλησία των Ιεροσολύμων κατόρθωσε να διασωθεί μέσα από απίστευτες περιπέτειες μπήκε σε νέα ιστορική περίοδο με την κατάκτηση της Παλαιστίνης από τους Τούρκους το 1517. Ο Τούρκος σουλτάνος Σελήμ Α (1512 – 1520), ιδιαίτερα ικανοποιημένος από την κατάκτηση της Ιερουσαλήμ, με επίσημο έγγραφο αναγνώρισε την πλήρη κυριαρχία των Ελλήνων μοναχών επί των προσκυνημάτων χωρίς ωστόσο να αποκλεισθούν Κόπτες, Αρμένοι και Λατίνοι.

Σε αυτούς αναγνωρίσθηκε το δικαίωμα να διατηρούν οι ίδιοι παρεκκλήσια και να ιερουργούν επί ορισμένων προσκυνημάτων σε ημέρες τακτές και να ανάβουν κανδήλια σε ορισμένα σημεία. Αλλά όπως παρατήρησε ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Δοσίθεος (†1707), έκτοτε άρχισε ένας ακόμα μεγάλος αγώνας υπέρ των προσκυνημάτων, διότι όχι μόνο οι Λατίνοι αλλά και οι Αρμένιοι αμφισβήτησαν την κυριαρχία των Ελλήνων μοναχών σε αυτά.

Η δε κατάσταση εν γένει της Εκκλησίας Ιεροσολύμων ήταν οικτρά από κάθε άποψη. Ο Δοσίθεος σημείωσε, ότι οι πατριάρχες Ιεροσολύμων είχαν τόση φτώχεια ώστε εργάζονταν οι ίδιοι για να έχουν τα προς την βρώση, οι περισσότεροι των ναών ήσαν κατεστραμμένοι, έτοιμοι να πέσουν, στερούνταν αμφίων, ιερατικών και ιερών σκευών προς τέλεση των μυστηρίων.

Βέβαια ο αγώνας, πολλές φορές αιματηρός, στα ιερά προσκυνήματα, αποτελούσε θλιβερό θέαμα, αλλά οι έλληνες μοναχοί αναγκάζονταν πολλές φορές να αμύνονται και να αποκρούουν τους επιτήδειους οι οποίοι προσπαθούσαν πληρώνοντας τις τουρκικές αρχές και υποστηριζόμενοι από ομόδοξα ευρωπαϊκά κράτη, αγωνίζονταν για να διώξουν τους γνησίους κτήτορες των προσκυνημάτων.

Ο αγώνας υπέρ των προσκυνημάτων είχε και γενικότερη σημασία. Η απομάκρυνσης των Ελλήνων από τα προσκυνήματα έμελλε να έχει σοβαρά επακολουθήματα για την Ορθοδοξία, όχι μόνο στην κοιτίδα του Χριστιανισμού αλλά και στις γειτνιάζουσες ορθόδοξες Εκκλησίες Αλεξάνδρειας και Αντιόχειας αλλά και ακόμη σε αυτή την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, η δε ανακοπή της λατινικής προπαγάνδας στην Ανατολή οφείλεται κατά το πλείστον, στο ότι παρέμεινε ο Άγιος Τάφος Ορθόδοξο κέντρο, από το οποίο λάμβαναν ηθικές βοήθειες οι Εκκλησίες της Αλεξάνδρειας και της Αντιόχειας. Σε αυτό συνιστούνταν η γενικότερη σημασία του υπέρ των προσκυνημάτων αγώνος.

Η διαιώνιση λοιπόν αυτών των αντιπαλοτήτων οδήγησε σε μια μάλλον περίεργη όσο και μοναδική «διευθέτηση» του ζητήματος που χρονολογείται από το 1520 όταν ό διάδοχος του Σελήμ, Σουλεϊμὰν ὁ Μεγαλοπρεπής παρεχώρησε τα κλειδιά του Ναού, τα οποία εως τότε κατείχαν οι Έλληνες, με κληρονομικό δικαίωμα σε δύο οικογένειες Μουσουλμάνων, οι ὁποιες μέχρι και σήμερα ανοίγουν καὶ κλείνουν το Ναό, βάσει σχετικών συμφωνιών.

Πρόκειται για την οικογένεια Joudeh που κρατά το κλειδί του ναού, και την οικογένεια Nuseibeh που έχει την ευθύνη να ανοίγει την πόρτα της εκκλησίας κάθε πρωί και να κλειδώνει το βράδυ. Σε μια συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στο CNN νωρίτερα φέτος ο Adeeb Joudeh, ο οποίος είναι και ο σημερινός κάτοχος του κλειδιού, θεωρεί το καθήκον που του έχει ανατεθεί ως οικογενειακή κληρονομιά. Εκλαμβάνει δε την όλη «ρύθμιση» ως μια αλληγορία για την θρησκευτική ανοχή. «Για μένα, πηγή της συνύπαρξης για την ισλαμική και χριστιανική θρησκεία είναι η Εκκλησία του Παναγίου Τάφου».

Ο δε Wajeeh Nuseibeh, μιλώντας στο San Francisco Chronicle το 2005, περιέγραψε το ζωτικό ρόλο αυτών των δύο μουσουλμανικών οικογενειών. «Όπως όλα τα αδέλφια, έτσι και αυτοί έχουν μερικές φορές προβλήματα», είπε, αναφερόμενος στις διενέξεις μεταξύ των Χριστιανών. «Τους βοηθάμε να επιλύσουν τις διαφορές τους. Είμαστε ουδέτεροι. Είμαστε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Μπορούμε να συμβάλουμε στη διατήρηση της ειρήνης σε αυτό το ιερό μέρος».

Οι εχθρότητες επιβιώνουν μέχρι και σήμερα και «ευθύνονται» και για την καθυστερημένη απόφαση να ξεκινήσουν τα έργα συντήρησης και αποκατάστασης. Για παράδειγμα το 2009, ξέσπασε μια ακόμη αιματηρή συμπλοκή μεταξύ των Αρμενίων και των Ελλήνων Ορθοδόξων ιερέων και τελικά η εκκλησία «πλημμύρισε» από τις ισραηλινές αστυνομικές δυνάμεις.

Σύμφωνα δε με την ιστοσελίδα Loweringthebar.net κάποιες από τις αφορμές για την έναρξη νέου γύρου εχθροπραξιών είναι από ανούσιες έως και αστείες, όπως: Το 2002 ένας Κόπτης μοναχός που η δουλειά του ήταν να κάθεται στην οροφή για να υπενθυμίζει τη διεκδίκηση των Κοπτών στο τμήμα της οροφής που διεκδικούσαν οι Αιθίοπες, μετακίνησε την καρέκλα του στη σκιά. Οι Αιθίοπες διαμαρτυρήθηκαν, ξέσπασε καβγάς και 11 μοναχοί κατέληξαν στο νοσοκομείο. Το 2004 ένας Ορθόδοξος μοναχός φέρεται πως άφησε ανοιχτή την πόρτα που οδηγεί στο παρεκκλήσι των Φραγκισκανών μοναχών. Οι Φραγκισκανοί εξέλαβαν αυτή την πράξη ως ένδειξη ασέβειας, ήρθαν στα χέρια και ακολούθησαν συλλήψεις. Το 2008, την Κυριακή των Βαΐων, ξέσπασε ένας ακόμη καβγάς αφού ένας Ορθόδοξος μοναχός βρέθηκε εκτός του ναού. Όταν άνδρες της αστυνομίας έφτασαν στο σημείο οι εμπλεκόμενοι μοναχοί κυνήγησαν και αυτούς.  Και φυσικά υπάρχουν πάντα οι εντάσεις κατά την τελετή αφής του Αγίου Φωτός.

Έρευνα, συγκέντρωση, επεξεργασία και παράθεση Χώρα Του Αχωρήτου

Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου χωρίς την έγγραφη συμφωνία της διαχείρισης της Χώρας Του Αχωρήτου

Πηγές:

http://www.apologitis.com/gr/ancient/Ierosolyma.htm

http://www.jerusalem-patriarchate.info/main/page/%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%BA%CF%85%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF-%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%B5%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%82

http://www.mixanitouxronou.gr/giati-dio-ikogenies-mousoulmanon-ine-edo-ke-eones-i-filakes-ke-klidokratores-tou-naou-tou-panagiou-tafou-i-erides-ke-i-diafores-metaxi-ton-ekklision-gia-tin-kiriarchia-sto-korifeo-proskinima-tou-chri/

προηγούμενο
επόμενο

Facebook Comments