Σκήτη του Αγίου Παντελεήμονος ή Κουτλουμουσιανή

Η Σκήτη του Αγίου Παντελεήμονος ή Κουτλουμουσιανή, βρίσκεται στην οδό μεταξύ Ι.Μ. Κουτλουμουσίου και Ι.Μ. Ιβήρων, 20΄ από την Κυρίαρχο Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου, στα ανατολικά αυτής. Το κλίμα της, σε αντίθεση με το κλίμα των Καρυών, είναι εύκρατο, ώστε να καλλιεργούνται εσπεριδοειδή. Έχει μορφή οικισμού με κελλιά, καλύβες και Κυριακό αφιερωμένο στον Άγιο Παντελεήμονα.

Ιδρυτής της είναι ο Ιερομόναχος Χαραλάμπης, προ του 1785. Στο χώρο της Σκήτης υπήρχε παλαιότερα κελλί του Αγίου Παντελεήμονος και δύο καλύβες που ανήκαν στην Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου. Αργότερα κάποιος Προϊστάμενος Ιβηρίτης, λέγεται ότι κατέβαλε τα απαιτούμενα χρήματα για την ανέγερση του Κυριακού, το 1790 και πρέπει να είναι αυτός που αναγράφεται σε εντοιχισμένη πλάκα στην Αγία Πρόθεση του Κυριακού, Κοσμάς Ιερομόναχος και οι μετ΄ αυτού συνδραμόντες.

Οι εικόνες στο εικονοστάσιο του Κυριακού είναι του Ιησού Χριστού του Παντοκράτορος, φέρουσα χρόνο γραφής το 1791, της Θεομήτορος (1791), των Αγίων Πάντων, του Αγίου Δημητρίου (1795), της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1795), της Συνάξεως των Δώδεκα Αποστόλων (1808) και του Συμβόλου της Πίστεως με δώδεκα παραστάσεις (1813). Οι τοιχογραφίες του δεξιού χορού και του τρούλου είναι του 1866. Στο Άγιο Βήμα φυλάσσεται η εικόνα Παναγία των Χαιρετισμών.

Στην Πρόθεση του Ναού υπάρχει η ήδη αναφερθείσα εντοιχισμένη πλάκα επί της οποίας αναφέρεται «Κοσμά Ιερομονάχου, Γαβριήλ και Γερασίμου των Μοναχών και των Γονέων και Χριστοδούλου». Οι μνημονευόμενοι πρέπει να είναι οι συντελέσαντες στην ανέγερση του Κυριακού. Λίγο επάνω από το διάζωμα του θόλου του Κυρίως Ναού, υπάρχει κυκλική επιγραφή «Δαπάνη Δαμιανού Ιερομονάχου και της συνοδείας. Χειρ Γενναδίου Μοναχού και Γρηγορίου Ιερομονάχου 1868». Στο υπέρθυρο της εισόδου του νάρθηκα ιστορείται ο Άγιος Παντελεήμων (1859) «χειρί Σωφρονίου Μοναχού Αγιαννίτου επί Δικαιάτου δε Δαμιανού».

Το Κυριακό είναι φτωχικό. Δυτικά του προνάρθηκα υπάρχει η Τράπεζα, στον δεύτερο όροφο, η δε αίθουσα της υποδοχής είναι στον πρώτο. Αρχαιότερη καλύβα της Σκήτης είναι αυτή των Αγίων Πάντων. Το Κοιμητήριο έξωθεν του Κυριακού φέρει χρόνο ίδρυσης το 1799, το κωδωνοστάσιο το 1794 και το Κυριακό το 1790. Το τριώροφο καμπαναριό είναι αυτοτελές κτίσμα, κτισμένο σε παλαιότερη ισόγεια δεξαμενή. Δύο μεγάλα κυπαρίσσια, φυτεμένα, ίσως, κατά τα τελευταία χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, είναι οι μόνοι μάρτυρες της αρχαιότητας της Σκήτης.

Η βιβλιοθήκη της Σκήτης διαθέτει 40 περίπου χειρόγραφα και περισσότερα από 500 αξιόλογα βιβλία παλαιών εκδόσεων. Φυλάγονται επίσης τεμάχια τιμίων λειψάνων και διακόσιες εικόνες μεταξύ των οποίων η θαυματουργή εικόνα του Αγίου Παντελεήμονα 18ου αιώνα.

Επί Πατριαρχείας Νεοφύτου του Ζ΄, υπήρξε σφοδρή διένεξη μεταξύ των Πατέρων για τον Κανονισμό της Σκήτης. Την 1η Νοεμβρίου 1799, ο Προηγούμενος Διονύσιος Ιβηρίτης, ο Παπα κυρ Ιωάννης από την Αγία Άννα και ο Μοναχός κυρ Χριστόφορος από την Ιβηριτική Σκήτη του Προδρόμου, διορισθέντες από τον Πατριάρχη, συνέταξαν Κανονισμό από 24 άρθρα. Πριν από την έκδοση του Κανονισμού οι σχέσεις μεταξύ Κυριάρχου και Σκήτης ρυθμίζονταν με βάση «δύο γράμματα διαλαμβάνοντα συμφωνίας μεταξύ μοναστηρίου και σκήτης».

Η Σκήτη έχει τα εξής Άγια λείψανα: την χείρα του Αγίου Τιμοθέου, λείψανο του Αγίου Παντελεήμονος, του Αγίου Παναγιώτου Καισαρέως του Νέου, του Αγίου Παρθενίου, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Νείλου του Αφωνίτου, του Αγίου Τρύφωνος, του αποστόλου Αρέθα, του Αγίου Κηρύκου, του Αγίου Ευσταθίου, του Αγίου Ιακώβου του Πέρσου, του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Μερκουρίου, του Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου, του Αγίου ιερομάρτυρος Χαραλάμπους, της Αγίας Ματρώνης, του Αγίου Αποστόλου Ιακώβου κλπ.

Σε απόσταση 15΄ από τη Σκήτη, δεξιά του δρόμου που οδηγεί προς την Καλιάγρα, υπάρχει τοποθεσία ονομαζόμενη «Παλαιόκαστρο» με πολλά ερείπια, το πιθανότερο της αρχαίας πόλης Κλεωναί. Έχουν βρεθεί λάρνακες, νομίσματα και μικρό αγαλματίδιο της Αφροδίτης. Το Παλαιόκαστρο χρησίμευε για φρούρηση της πόλης και καταφύγιο των κατοίκων σε περιπτώσεις επιδρομών.

Στις αρχές του 20ου αιώνα η Σκήτη αριθμούσε 55 μοναχούς, τη δεκαετία του 80 μόνο 5 και με την απογραφή του 2001, 16. Σήμερα η Σκήτη Κουτλουμουσίου αποτελείται από είκοσι τρεις Καλύβες. Tρεις από αυτές δεν έχουν ενσωματωμένο ναό. Κατοικούνται οι δέκα τέσσερις ενώ οι υπόλοιπες εννέα είναι έρημες.
Οι είκοσι γέροντες της Σκήτης ασχολούνται με τη γεωργία, την κατασκευή εργόχειρων και κομποσχοινίων, καθώς και με τη συγγραφή βιβλίων.
Σε καλύβη της Σκήτης έζησε στις αρχές του 19ου αιώνα ο οσιομάρτυρας Γεράσιμος ο νέος.

Πηγή : http://clubs.pathfinder.gr/kellion/874448

προηγούμενο
επόμενο

Facebook Comments