Ομοφυλοφιλία και Θρησκεία: Ωφελεί ή βλάπτει;

10/30/2024

Η θρησκευτική αναζήτηση του ανθρώπου είναι κάτι που υπήρχε πάντα σε όλους τους πολιτισμούς 1.

Οι περισσότεροι ακολουθούμε τη θρησκεία των γονέων μας, αλλά κάποιοι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο θρησκευόμενοι, κάτι που μπορεί να σχετίζεται και με τα γονίδια 2.

Πολλές έρευνες δείχνουν ότι η θρησκευτικότητα συνδέεται με καλύτερη υγεία. Δεκάδες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η θρησκεία βοηθά στη μακροβιότητα, την καλή ψυχική υγεία και την αποτροπή της αυτοκτονίας 3.

Πράγματι, η θρησκευτικότητα έχει σταθερά θετική επίδραση στην υγεία, όπως φαίνεται από περισσότερες από 100 ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις, που δημοσιεύτηκαν τα τελευταία 25 χρόνια.

Μειώνει τον κίνδυνο θανάτου, τη χρήση ουσιών και την κατάθλιψη, ενώ βελτιώνει την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής 4.

Επιπλέον, η θρησκευτικότητα βελτιώνει τη διάθεση 5, τις κοινωνικές σχέσεις, τον αυτοέλεγχο και την ανθεκτικότητα σε δύσκολες καταστάσεις 6.

Τι ισχύει όμως στην περίπτωση των ομοφυλόφιλων; Ωφελεί το ίδιο η θρησκεία ή μήπως κάποτε βλάπτει;

Σε αυτό το άρθρο

1 Θρησκεία και σεξουαλικότητα

2 Θρησκεία και ομοφυλόφιλοι

3 Είναι η ομοφοβία θέμα θρησκείας ή κοινωνίας;

4 Αμοιβαία προκατάληψη

1 Θρησκεία και σεξουαλικότητα

Όλες οι μεγάλες θρησκείες προσπαθούν να ρυθμίσουν τη σεξουαλικότητα. Ο Χριστιανισμός, το Ισλάμ, ο Ινδουισμός και άλλες θρησκείες ευλογούν συγκεκριμένες ετεροφυλοφιλικές συμπεριφορές, ενώ ταυτόχρονα αποδοκιμάζουν τις προγαμιαίες σχέσεις και κάποιες σεξουαλικές συμπεριφορές που είναι συχνές στους ομοφυλόφιλους 7.

Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Επιστημονικά πειράματα έδειξαν ότι η έκθεση σε σεξουαλικά ερεθίσματα μειώνει το ενδιαφέρον για θρησκευτικές δραστηριότητες, αλλά ταυτόχρονα αναστέλλει και άλλες ηθικές συμπεριφορές όπως η γενναιοδωρία και η ειλικρίνεια.

Οι επιστήμονες συμπέραναν ότι η σεξουαλικότητα κάνει τους ανθρώπους να εστιάζουν στον εαυτό τους, γι’ αυτό η σεξουαλική επιθυμία μειώνει την αλτρουιστική συμπεριφορά 8.

2 Θρησκεία και ομοφυλόφιλοι

2.1 Αρνητικά ευρήματα

Είναι γνωστό πως οι ομοφυλόφιλοι αντιμετωπίζουν συχνότερα ψυχολογικά προβλήματα 9 κι αυτό δεν έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, παρά την αλλαγή στάσης της κοινωνίας 10.

Αυτό συμβαίνει για πολλούς λόγους αλλά οι πιο κλασικοί είναι ότι δεχόνται βία και διακρίσεις, ότι έχουν αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού (εσωτερικευμένη ομοφοβία) και ότι αναμένουν απόρριψη από το περιβάλλον τους 11

Δυστυχώς, κάποιες θρησκευτικές διδασκαλίες έχουν χρησιμοποιηθεί ιστορικά για να υποστηρίξουν τις διακρίσεις και την προκατάληψη κατά των ομοφυλόφιλων 12.

Έρευνες δείχνουν ότι οι ομοφυλόφιλοι που πιστεύουν μπορεί να βιώσουν μέσα τους μια σύγκρουση ταυτότητας. Δεν συμβαίνει σε όλους, αλλά μερικοί παλεύουν με τη σύγχυση, τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, την ενοχή, την ντροπή, την απομόνωση, την απελπισία, την κατάθλιψη, το άγχος, το φόβο της καταδίκης, τα αισθήματα αναξιότητας και τις αυτοκτονικές σκέψεις.

Συγκεκριμένα, οι ομοφυλόφιλοι που ασπάζονται τις χριστιανικές παραδόσεις έχουν περισσότερη εσωτερικευμένη ομοφοβία και χαμηλότερη αυτοεκτίμηση 13.

Από την άλλη, κάποιοι νέοι που προέρχονται από θρησκευτικά περιβάλλοντα μπορεί να επιλέξουν να καταφύγουν στο ποτό ή σε περιστασιακές επαφές 14.

Η απόρριψη από τους άλλους πιστούς ή τον κλήρο συνδέεται με αυξημένο άγχος, μεγαλύτερη σύγκρουση ταυτότητας και λιγότερη κοινωνική υποστήριξη.

Οι θρησκευόμενοι ομοφυλόφιλοι αναφέρουν ότι λαμβάνουν λιγότερη υποστήριξη από την οικογένειά τους. Αυτό χρειάζεται προσοχή, αφού η απόρριψη από τους γονείς είναι ένας συχνός παράγοντας κακής υγείας για τους ομοφυλόφιλους 15.

2.2 Θετικά ευρήματα

Δεν είναι όμως όλα μαύρα. Πολλές έρευνες έχουν βγάλει αντίθετα συμπεράσματα.

Έτσι, οι θρησκευόμενοι ομοφυλόφιλοι φαίνεται να έχουν λιγότερα ψυχολογικά προβλήματα από τους μη θρησκευόμενους 16, ειδικά όταν επιλέγουν ενεργά να πιστεύουν και να ζουν πνευματικά 17.

Ο συχνός εκκλησιασμός και η έμπρακτη βίωση της πίστης συμβάλλουν στην πνευματική ευημερία 18 και όσοι ομοφυλόφιλοι πιστεύουν στον Χριστό βρίσκουν μεγαλύτερο νόημα στη ζωή τους.

Παράλληλα, αποφεύγουν τη χρήση ουσιών 19, αφού η θρησκεία προστατεύει από βλαπτικές συμπεριφορές 20.

Δεν είναι λίγοι όμως και αυτοί που καταφεύγουν στη θρησκεία, ακριβώς για να αντιμετωπίσουν το μειονοτικό στρες και άλλα προβλήματα της ομοφυλοφιλίας!

Χρησιμοποιούν μέσα όπως η μελέτη της Αγίας Γραφής, η αναζήτηση της θείας βοήθειας μέσω της προσευχής, η πνευματική ανάπτυξη και η εύρεση υποστηρικτικών κοινοτήτων.

Κάποιοι αναφέρουν μάλιστα ότι η θρησκεία τούς βοήθησε να κάνουν coming out! Πολλοί συμμετέχουν σε παραδοσιακές εκκλησίες και αναφέρουν ικανοποίηση, ευημερία και υποστήριξη από τους άλλους πιστούς στους οποίους έχουν κάνει coming out 21.

Οι θρησκευόμενοι ομοφυλόφιλοι σε ένα θρησκευτικό πανεπιστήμιο είχαν καλύτερη ποιότητα ζωής και σημαντικά λιγότερη αυτοκτονικότητα, κατάθλιψη, άγχος, διατροφικές διαταραχές, εχθρότητα ή χρήση ουσιών.

Αντίθετα, οι μη θρησκευόμενοι είχαν αυξημένη ανησυχία αν θα γίνουν δεκτοί από το θρησκευτικό περιβάλλον και αυτό έβλαπτε την ψυχική τους υγεία 22.

Αυτό σημαίνει ότι οι ομοφυλόφιλοι που αισθάνονται εσωτερικευμένη ομοφοβία μπορούν να ωφεληθούν από την ενεργή συμμετοχή σε παραδοσιακές εκκλησίες και αυτό έχει προστατευτικά αποτελέσματα κατά της κατάθλιψης 23.

Τέλος, η θρησκευτικότητα είναι ευεργετική και για τους ασθενείς με AIDS, καθώς τους προστατεύει από τις κλινικές και κοινωνικές επιπτώσεις της ασθένειας, όπως το στίγμα και η διάκριση 24.

2.3 Ουδέτερα ευρήματα

Όμως οι ερευνητές δεν σταματούν εδώ.

Κάποιες μελέτες βρήκαν ότι η θρησκευτικότητα ή μη δεν σχετίζεται με την εσωτερικευμένη ομοφοβία 25 και ότι δεν έχει θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο στη σωματική υγεία των ομοφυλόφιλων, την ψυχική τους υγεία, την ικανοποίηση από τη ζωή 26, την αυτοεκτίμηση ή την ψυχική ευημερία τους.

Έτσι, οι θρησκευόμενοι και οι άθεοι ομοφυλόφιλοι δεν φαίνεται να διαφέρουν από άποψη ψυχικής υγείας ή διαπροσωπικών σχέσεων 27.

2.4 Η λύση του γρίφου

Όμως αρκετά με το μπέρδεμα. Γιατί άλλες έρευνες δείχνουν ότι η θρησκεία ωφελεί την υγεία, άλλες λένε το αντίθετο και άλλες ότι είναι αδιάφορη;

Η απάντηση βρίσκεται στην πρώτη μετα-ανάλυση 73 ερευνών για τη θρησκευτικότητα των ομοφυλόφιλων, που δημοσιεύτηκε στις ΗΠΑ το 2021.

Οι ερευνητές κατέληξαν ότι η θρησκευτικότητα έχει κατά μέσο όρο πολύ μικρή αλλά θετική επίδραση στην υγεία των ομοφυλόφιλων.

ΟΙ ερευνητές μάλιστα έκαναν μια σπουδαία ανακάλυψη:

-Στις έρευνες που το δείγμα των ομοφυλόφιλων προέρχεται από ΛΟΑΤΚΙ χώρους (όπως γκέι μπαρ, εκδηλώσεις υπερηφάνειας, ομοφυλοφιλικές οργανώσεις), η σχέση θρησκείας και υγείας είναι κατά μέσο όρο μηδαμινή.

-Αντίθετα, στις έρευνες που το ομοφυλοφιλικό δείγμα προέρχεται από γενικούς χώρους, τα οφέλη της θρησκείας αποδεικνύονται σημαντικά και συγκρίσιμα με αυτά που απολαμβάνουν και οι ετεροφυλόφιλοι 28.

Θα έλεγε κανείς πως υπάρχει κάτι στους ΛΟΑΤΚΙ χώρους που εμποδίζει τους ομοφυλόφιλους να απολαύσουν τη θρησκεία τους.

Οι επιστήμονες συμπέραναν ότι ο χαρακτηρισμός της Εκκλησίας συνολικά ως ομοφοβικής ή των ομοφυλόφιλων ως μη θρησκευόμενων είναι απλές καρικατούρες μιας σύνθετης πραγματικότητας 29.

Γενικά, οι θρησκευόμενοι ομοφυλόφιλοι αναφέρουν ταυτόχρονα περισσότερο αρνητισμό προς την ομοφυλοφιλία και περισσότερη υποστήριξη από το περιβάλλον τους 30, συνδυασμός που εξαλείφει τις αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία 31.

Όσοι έχουν αποδεχτεί την σεξουαλικότητα και την πίστη τους έχουν πολύ καλύτερη υγεία. Μάλιστα, οι πιστοί που είναι θεολογικά παραδοσιακοί δεν φαίνεται να βιώνουν κάποια σύγκρουση μεγαλύτερη από τους υπόλοιπους 32.

Η εσωτερική ειρήνευση για αυτά τα δύο στοιχεία ενισχύει την πνευματικότητα, την αποδοχή του εαυτού και την αποδοχή των άλλων 33. Ταυτόχρονα οδηγεί σε άρση των ενοχών 34 και μειώνει την εσωτερικευμένη ομοφοβία 35!

Κάποια πράγματα που φαίνεται να βοηθούν:

-Να αποδεχτούν ότι αισθάνονται έλξη για το ίδιο φύλο και μπορούν να τη διαχειριστούν σύμφωνα με την πίστη.

-Να πιστεύουν στη δογματική διδασκαλία της θρησκευτικής κοινότητας 36.

-Να μάθουν περισσότερα για την πίστη37 38.

Αντίθετα, όταν ένας ομοφυλόφιλος δεν είναι σίγουρος για την πίστη του, αυτό μειώνει τη συναισθηματική του σταθερότητα και την ικανοποίηση από τη ζωή 39.

3 Είναι η ομοφοβία θέμα θρησκείας ή κοινωνίας;

Είδαμε ότι πολλοί ομοφυλόφιλοι συνεχίζουν να έχουν ενεργές θρησκευτικές ζωές 40. Όμως κάποιοι επιλέγουν να αποστασιοποιηθούν από τη θρησκεία. Έτσι, οι ομοφυλόφιλοι είναι τρεις φορές πιθανότερο να δηλώνουν αγνωστικιστές ή άθεοι 41.

Ταυτόχρονα, ενώ στους ετεροφυλόφιλους πιο θρησκευόμενες είναι οι γυναίκες, στους ομοφυλόφιλους θρησκεύουν περισσότερο οι άντρες 42. Είναι μάλιστα πιο πιθανό να μείνουν πιστοί σε μια θρησκεία που αποδοκιμάζει την αρσενοκοιτία, παρά το αντίθετο! 43

Η τελευταία απογραφή στην Αγγλία αποκάλυψε ότι το 62% των ομοφυλόφιλων είναι άθρησκο! 44 Πολλοί επιλέγουν την αθρησκία, από αντίδραση σε αυτό που αντιλαμβάνονται ως πηγή της προκατάληψης,

Όμως, η θρησκεία δεν είναι η πραγματική πηγή της ομοφοβίας, τουλάχιστον στην Ευρώπη. Σε πανευρωπαϊκή μελέτη, η πίστη σε έναν προσωπικό Θεό και η συμμετοχή σε θρησκευτικές λειτουργίες βρέθηκαν να σχετίζονται με την ηθική αποδοκιμασία μόνο της ομοσεξουαλικής συμπεριφοράς, όμως είχαν μηδαμινή σχέση με την προκατάληψη κατά των ομοφυλόφιλων προσώπων 45.

Επαληθεύεται δηλαδή ότι οι παραδοσιακοί πιστοί καταφέρνουν να διακρίνουν την ηθική αποδοκιμασία της πράξης από τη στάση τους απέναντι στο πρόσωπο 46.

Περαιτέρω, στις πρώην κομμουνιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης βρέθηκε πως η ομοαρνητικότητα δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη θρησκεία αλλά πηγάζει από την ίδια την άθρησκη κοινωνία 47.

Κάτι που επιβεβαιώθηκε πρόσφατα στην Τσεχία, την πιο άθεη χώρα της Ευρώπης. Το 48% των Τσέχων δηλώνουν άθεοι και μόλις το 12% είναι Χριστιανοί.

Όμως, το τσεχικό κοινοβούλιο απέρριψε το νομοσχέδιο για τον ομόφυλο γάμο. 48. Πληροφοριακά, στην Ελλάδα μόλις το 4% δηλώνει άθεο αλλά ο ομόφυλος γάμος είναι νόμος του κράτους! 49

4 Αμοιβαία προκατάληψη

Αν όμως κάποιοι θρησκευόμενοι έχουν προκατάληψη κατά των ομοφυλόφιλων, μήπως ισχύει και το αντίθετο;

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν ένα μήνα, βρέθηκε ότι η προκατάληψη μεταξύ Χριστιανών και ομοφυλόφιλων είναι αμφίδρομη, όμως είναι μεγαλύτερη από την πλευρά των ομοφυλόφιλων! 

Οι ετεροφυλόφιλοι Χριστιανοί βλέπουν τους άθρησκους ομοφυλόφιλους με μια μικρή συμπάθεια, όμως οι άθρησκοι ομοφυλόφιλοι βλέπουν τους ετεροφυλόφιλους Χριστιανούς με αντιπάθεια.

Επιπλέον, οι ομοφυλόφιλοι πιστεύουν ότι υφίσταται μεγάλη σύγκρουση μεταξύ Χριστιανών και ομοφυλόφιλων, ενώ οι Χριστιανοί έχουν πιο μετριοπαθή άποψη 50.

Αυτή η διαπίστωση όμως δεν είναι καινούργια. Πολλές έρευνες αναφέρουν πως η αντιθρησκευτική στάση είναι κυρίαρχη στις ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις. 

Οι θρησκευόμενοι ομοφυλόφιλοι νιώθουν συχνά περιθωριοποιημένοι και μπορεί να περνούν μια δεύτερη μορφή closeting, νιώθοντας αναγκασμένοι να κρύβουν, να καταπιέζουν και να φιμώνουν τον θρησκευόμενο εαυτό τους 51.

Ορισμένοι ομοφυλόφιλοι θεωρούν πως πρέπει να ξεκόψουν από τη θρησκεία. Για αυτό, κάποιες φορές είναι ευκολότερο να αποκαλύψουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό στη θρησκευτική κοινότητα παρά να αποκαλύψουν την πίστη στις ομοφυλοφιλικές ομάδες 52. Αυτή η πίεση και ο αποκλεισμός μπορεί να βλάψει την ψυχική υγεία 53.

Το συμπέρασμα που βγάζουμε είναι διπλό.

Η θρησκεία δεν έχει γενικά αρνητική επίπτωση στην υγεία των ομοφυλόφιλων. Όμως, οι επιρροές από χώρους με μεγάλη αντιθρησκευτική προκατάληψη εμποδίζουν τα θετικά οφέλη της θρησκείας που απολαμβάνουν και οι ετεροφυλόφιλοι 54.

Ας το αλλάξουμε.

Η Χώρα αντιμετωπίζει λογοκρισία στα κοινωνικά δίκτυα. Αν θέλετε να βλέπετε τις δημοσιεύσεις ο μόνος ασφαλής τρόπος είναι η εγγραφή στο site. Είναι δωρεάν.

Πηγή: https://omofylofilia.gr/2024/omofylofilia-kai-thriskeia/

προηγούμενο
επόμενο

Facebook Comments