Τι γνωρίζουμε για τον Άγιο Βαλεντίνο; Γιατί η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν τον αποδέχεται;

Πρόκειται για μια γιορτή που μεταδόθηκε στη χώρα μας από τη δύση. Ωστόσο τι γνωρίζουμε για τον Άγιο; Ήταν άραγε Έλληνας; Που βρίσκονται τα οστά του και γιατί δεν τον αποδέχεται η Ορθόδοξη Εκκλησία;

Ο Άγιος που είχε τη φήμη του ειρηνοποιού, λέγεται πως κάποια μέρα ενώ καλλιεργούσε στον κήπο του τριαντάφυλλα, άκουσε ένα ζευγάρι να μαλώνει πολύ έντονα. Αυτό συγκλόνισε τον άγιο, ο οποίος αφού έκοψε ένα τριαντάφυλλο, βγήκε στο δρόμο πλησίασε το ζευγάρι και τους παρακάλεσε να τον ακούσουν. Αυτοί έστω και ανόρεκτα υπάκουσαν, ο άγιος αφού τους πρόσφερε το τριαντάφυλλο τους ευλόγησε. Αμέσως η αγάπη επανήλθε ανάμεσα τους και λίγο αργότερα αυτοί επέστρεψαν και ζήτησαν στον άγιο να ευλογήσει το γάμο τους.

Άλλη παράδοση αναφέρει πως μια από τις κατηγορίες εναντίον του Αγίου ήταν πως είχε απειθαρχήσει στην εντολή του αυτοκράτορα να μην συνάπτουν γάμο άνδρες που δεν είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, ενώ ο Άγιος είχε ευλογήσει το γάμο νεαρών Χριστιανών στρατιωτών με τις αγαπημένες τους.

Το μαρτύριο του Αγίου στη Ρώμη

Η μεγάλη αρετή και η κατηχητική δράση του αγίου είχαν γίνει γνωστές· έτσι συνελήφθηκε και παρουσιάστηκε ενώπιον του αυτοκρατορικού δικαστηρίου… «Γιατί, Βαλεντίνε, θέλεις να είσαι ο φίλος των εχθρών μας και απορρίπτεις τη φιλία μας;» ρώτησε ο Αυτοκράτορας, τότε ο Άγιος απάντησε, «Άρχοντά μου, αν ήξερες το δώρο του Θεού, θα ήσουν ευτυχής και μαζί σου η αυτοκρατορία σου, θα απορρίπτατε τη λατρεία των ειδώλων και θα λατρεύατε τον αληθινό Θεό και τον Υιό του Ιησού Χριστό».

Ένας από τους παρόντες δικαστές διέκοψε τον Άγιο ρωτώντας τον τι πιστεύει για το Δία και τον Ερμή, τότε ο άγιος Βαλεντίνος θαρραλέα απάντησε «Είναι άθλιοι, και πέρασαν τη ζωή τους μέσα στη διαφθορά και το έγκλημα!» Ο δικαστής, εξαγριωμένος, φώναξε, «βλασφήμησε ενάντια στους Θεούς και ενάντια στην αυτοκρατορία!» Ο αυτοκράτορας εν τούτοις συνέχισε τις ερωτήσεις του με περιέργεια, ικανοποιημένος μιας και βρήκε την ευκαιρία να μάθει ποια ήταν επιτέλους η πίστη των Χριστιανών.

Ο Βαλεντίνος βρήκε λοιπόν το θάρρος να τον προτρέψει να μετανοήσει για το αίμα των Χριστιανών που είχε χύσει. «Πίστεψε στον Ιησού Χριστό, βαφτίσου και θα σωθείς, και ήδη από αυτή τη στιγμή θα διασφαλίσεις τη δόξα της αυτοκρατορίας σου και το θρίαμβο των όπλων σου».

Ο Κλαύδιος άρχισε να πείθεται, και να λέει σε εκείνους που ήταν παρόντες: «ακούστε τι όμορφη διδασκαλία που μας κηρύττει αυτός ο άνθρωπος». Αλλά ο έπαρχος της Ρώμης, δυσαρεστημένος, άρχισε να φωνάζει «Δείτε πώς αυτός ο Χριστιανός παραπλανεί τον Πρίγκιπά μας».

Τότε ο Κλαύδιος, παρέπεμψε τον άγιο σε άλλο δικαστή. Αυτός ονομάζονταν Αστέριος, είχε ένα μικρό κορίτσι που ήταν τυφλό δύο χρόνια. Ακούγοντας για τον Ιησού Χριστό, πως είναι το Φως του κόσμου, ρώτησε το Βαλεντίνο εάν θα μπορούσε να δώσει εκείνο το φως στο παιδί του. Ο άγιος Βαλεντίνος λοιπόν, έβαλε το χέρι του στα μάτια της και προσευχήθηκε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, αληθινό Φως, φώτισε αυτό το τυφλό παιδί». Ω θαύμα μέγα! Το παιδί είδε! Έτσι ο δικαστής με όλη την οικογένειά του ομολόγησε Χριστό. Νήστεψαν για τρεις ημέρες, κατέστρεψαν τα είδωλα που είχαν στο σπίτι τους και τέλος έλαβαν το άγιο βάπτισμα.

Μόλις ο αυτοκράτορας έμαθε για όλα αυτά τα γεγονότα, σκέφτηκε αρχικά να μην τους τιμωρήσει, όμως η σκέψη πως στα μάτια των υπηκόων του θα φανεί αδύναμος τον ανάγκασε να προδώσει το αίσθημα δικαίου που είχε. Έτσι λοιπόν ο Άγιος Βαλεντίνος μαζί με άλλους Χριστιανούς αφού πρώτα τους βασάνισαν, τους αποκεφάλισαν στις 14 Φεβρουαρίου του έτους 268 (ή 269) στη Βία Φλαμίνια. Οι πιστοί συνέλεξαν το αίμα του σ’ ένα γυάλινο φιαλίδιο (είναι τοποθετημένο με ίχνη από αίμα δίπλα στο σκήνωμα) και έθαψαν το σώμα του στις κατακόμβες της Αγίας Πρίσκιλλας.

Η ανάμνηση του μαρτυρίου του αγίου Βαλεντίνου παρέμεινε ζωηρή, ιδιαίτερα στην τοπική Εκκλησία της Ρώμης. Επίσημα η μνήμη του αγίου Βαλεντίνου θεσπίστηκε το 496 από τον Πάπα άγιο Γελάσιο.

Πως τα οστά του Βαλεντίνου κατέληξαν στην Ελλάδα

Ο φύλακας των κατακομβών πατήρ Πιέτρο Κόμπι ανακάλυψε τον τάφο το 1815 και με εντολή του Πάπα Πίου του 7ου, το λείψανο δωρήθηκε στον ιερέα ευγενή Ιωάννη-Βαπτιστή Λονγκαρίνι ντι Σαν Κοστάντζο από το δουκάτο του Ουρμπίνο. Ο τελευταίος ιερουργούσε στο βασιλικό παρεκκλήσι του καθεδρικού ναού της Σεβίλης στην Ισπανία.

Ύστερα τα λείψανα χάνονται πάλι μέχρι το 1907 βρέθηκαν στη Μυτιλήνη μέσα στην καθολική εκκλησία της Παναγίας. Τα είχε δωρίσει η Λουκία Θεοφανοπούλου-Bongigli στους καπουτσίνους μοναχούς της εκκλησίας και αναπαύονταν στη Φραγκοκλησιά, κάτω από την Αγία Τράπεζα.

Φαίνεται πως μετά το θάνατο του κληρικού, κάποιος απόγονος του ο οποίος είχε κληρονομήσει τα λείψανα πρέπει να μετανάστευσε στη Μυτιλήνη, στην οποία τότε υπήρχε ακμάζουσα κοινότητα δυτικό-ευρωπαίων ρωμαιοκαθολικών Χριστιανών. 

Το 1990 μεταφέρθηκαν από τον τότε εφημέριο της Καθολικής Εκκλησίας της Μυτιλήνης, φραγκισκανό μοναχό π. Τορκουάτο Μορίνι, στο ναό των αγίων Φραγκίσκου και Κλάρας της Ιταλικής παροικίας μια και ελλείψει πληρώματος της Εκκλησίας, δε διέμενε πια στο νησί, αλλά στην Αθήνα και περιστασιακά εξυπηρετούσε και τη Μυτιλήνη.

Εξωτερική άποψη του παρεκκλησίου του Αγίου Φραγκίσκου και της Αγίας Κλάρας

Στις 12 Φεβρουαρίου 2009, έγινε η απότμηση τμήματος των λειψάνων από τον αρχιεπίσκοπο των Καθολικών των Αθηνών Νικόλαο, υπογράφτηκε ειδικό επίσημο έγγραφο της πράξης αυτής, παρουσία και του ιερατικώς προϊσταμένου τού παρεκκλησίου του Αγίου Φραγκίσκου και της Αγίας Κλάρας, ιερομονάχου καπουτσίνου π. Γαβριήλ Ριγκέτο, και παραδόθηκαν στον Καθολικό αρχιεπίσκοπο Νάξου, Τήνου, Άνδρου και Μυκόνου με την ιδιότητα του αποστολικού τοποτηρητή της Καθολικής Επισκοπής Χίου (Χίος, Μυτιλήνη και Σάμος), προκειμένου να τα επαναφέρει στη Μυτιλήνη.

Κάποια τμήματα από αυτά τα λείψανα τοποθετήθηκαν στο παρεκκλήσι του Τάγματος των Καπουτσίνων, το αφιερωμένο στους Αγίους Φραγκίσκο και Κλάρα, στην οδό Γκυϊλφόρδου 7 στην Πλατεία Βικτωρίας στην Αθήνα και κάποια άλλα λέγεται πως στάλθηκαν στην έδρα της Καθολικής Εκκλησίας στη Ρώμη, απ’ όπου και είχαν ξεκινήσει το ταξίδι τους στην Ανατολή.

Άγιος Βαλεντίνος ο Έλληνας

Αρχικά θα πρέπει να πούμε πως επαρκή στοιχεία για την εθνική καταγωγή του Αγίου δεν υπάρχουν εκτός κάποιες (αποχρώσες) ενδείξεις πως ο άγιος ήταν ελληνικής καταγωγής. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε πως η αρχαιότερη απεικόνιση του αγίου που φέρει την επιγραφή «O ΑΓΙΟC BAΛΕΝΤΙΝΟC» στα ελληνικά, βρίσκεται στην εκκλησία της Παναγίας της Αρχαίας (Santa Maria Antiqua) του 6ου αιώνα η οποία ήταν η ενορία των Ελλήνων της Ρώμης.

Στο ναό αυτό τιμούσαν ιδιαίτερα τους Έλληνες αγίους και γενικά τους εξ’ Ανατολής. Την αγιογράφηση και την ανακαίνιση του ναού είχε παραγγείλει ο Έλληνας Πάπας Ιωάννης ο Ζ’ (705-707) και την τελείωσαν οι διάδοχοί του, μεταξύ των οποίων ο τελευταίος Έλληνας Πάπας Ρώμης Ζαχαρίας (741-752). Ίσως όμως δεν είναι τυχαίο ότι μετά από 17 αιώνες τα λείψανα ήρθαν στην Ελλάδα. Το θέμα όμως εδώ χωρά ακόμη πολύ έρευνα.

Άγιος Βαλεντίνος προστάτης των ερωτευμένων

Εκτός από τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε για τον άγιο Βαλεντίνο, η ζωή του συνοδεύεται από διάφορους θρύλους, όπως αυτή που τον θέλει προστάτη των ερωτευμένων.

Πέρα από όλα αυτά πιθανότατα η επιλογή του ως «αγίου των ερωτευμένων» να σχετίζεται και με την ειδωλολατρική γιορτή των Λουπερκαλίων, γιορτή της γονιμότητας, που εορτάζονταν από τους Ρωμαίους στις 15 Φεβρουαρίου· άλλοι συνδέουν τη γιορτή με την εποχή του ζευγαρώματος των πουλιών κατά την περίοδο αυτή. 

Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Άγιος-προστάτης των ερωτευμένων δεν είναι ένας αλλά πολλοί, δεκαοχτώ για την ακρίβεια, που τιμώνται από την Καθολική Εκκλησία. Ανάμεσά τους κι εκείνοι των οποίων τα σκηνώματα φυλάσσονται στο Γκέρι, στο Λασουά, στη Γένοβα, στο Τέρμι, στη Ραβένα, στο Βιτέρμπο, στο Στρασβούργο. Και που βεβαίως γιορτάζονται στις 14 Φεβρουαρίου.

Ο πατήρ Γκαμπριέλε, που ιερουργεί στην εκκλησία της οδού Γκυϊλφόρδου, πιστεύει πως ο αυθεντικός προστάτης-Άγιος των ερωτευμένων είναι αυτός που αναπαύεται στο Τέρμι κοντά στην Περούτζια. Θα πει όμως ότι και της Αθήνας μαρτύρησε για την αγάπη προς τον Ιησού και τονίζει πως η αγάπη όταν είναι αληθινή δεν διαχωρίζεται.

Η εικόνα του Αγίου Βαλεντίνου με τη λειψανοθήκη που περιέχει τα οστά του

Αξίζει να αναφερθεί ότι ο πατέρας Τουρκουάτο Μορίνι όταν έφερε τα λείψανα στην Αθήνα είχε φροντίσει και για την αγορά του ακίνητου της οδού Γκυϊλφόρδου, όπως σημειώνει στο σχετικό βιβλίο του ο Δημήτρης Παπαδάκης-Περιθωράκης.

Το δίπατο αυτό νεοκλασικό σπίτι χτίστηκε στην Αθήνα στις αρχές του 1900 και λέγεται πως αποτελούσε ιδιοκτησία ενός πλουσιοτάτου Εβραίου. Εχει δύο εισόδους εκ των οποίων η μία οδηγεί στις αίθουσες υποδοχής και η άλλη στην εσωτερική ξύλινη περίβλεπτη σκάλα για τον άνω όροφο, όπου βρίσκονταν οι κρεβατοκάμαρες. Ο επισκέπτης μπαίνοντας θα βρεθεί αρχικά σ’ ένα κυκλικό χολ με μαρμάρινους κίονες και περίτεχνα διακοσμημένη οροφή. Ο κύριος χώρος του σπιτιού λειτουργούσε ίσως και ως αίθουσα χορού καθώς διαθέτει υπερυψωμένο πέταλο για τις ανάγκες μικρής ορχήστρας. Σ’ αυτό είναι τοποθετημένη τώρα η Αγία Τράπεζα του παρεκκλησίου.

Στο υπόγειο, αρχικά υπήρχε εσωτερική πισίνα. Το κτήριο, το οποίο έχει αποκατασταθεί πλήρως χωρίς να έχουν αλλοιωθεί τα αρχικά του χαρακτηριστικά, αγοράστηκε από μια φίλη του Φαρούκ, του τελευταίου βασιλιά της Αιγύπτου το 1959. Φίλη ή «φίλη» παραμένει άγνωστο και δίνει λαβή για χαρωπά κουτσομπολιά από την ιταλική κοινότητα της Αθήνας. Κατά μία άλλη εκδοχή, το κτήριο ήταν ιδιοκτησίας του ίδιου του Φαρούκ, που το χρησιμοποιούσε για να καλύπτει τις ανάγκες των φιλενάδων του που έρχονταν για ψώνια στην Αθήνα, ενίοτε και μαζί του. 

Γιατί δεν τον αποδέχεται η Ορθόδοξη Εκκλησία

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο Άγιος δεν μνημονεύεται πουθενά στο ορθόδοξο εορτολόγιο και, όπως ήταν φυσικό, η ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν τον παραδέχτηκε.

«Ο άγιος αυτός είναι για μας ανύπαρκτος. Είναι μια μυθοπλασία δυτικής προέλευσης», δηλώνουν άνθρωποι της Εκκλησίας. Με τη σειρά της και η Καθολική Εκκλησία στην αναθεώρηση του γενικού εορτολογίου της το 1969 υποβίβασε την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου σε τοπική εορτή, επειδή δεν γνώριζε σχεδόν τίποτα για τον βίο του, παρά μόνο ότι ετάφη στη Βία Φλαμίνια της Ρώμης στις 14 Φεβρουαρίου.

Όταν, όμως, ο ξενόφερτος άγιος άρχισε να μπαίνει για τα καλά και στη ζωή των Ελλήνων και η ημέρα αυτή να καθιερώνεται και στη χώρα μας ως η ημέρα των ερωτευμένων στα τέλη της δεκαετίας του ‘70 με πρωτοβουλία των ανθοπωλών, εκπρόσωποι της Εκκλησίας πρότειναν οι Έλληνες ερωτευμένοι να τιμούν και να γιορτάζουν αγίους που υπάρχουν στο ορθόδοξο εορτολόγιο.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει τους δικούς της Αγίους του έρωτα. Μπορεί η Καθολική Εκκλησία και επιχειρηματικά συμφέροντα να επέβαλαν τον Άγιο Βαλεντίνο, αλλά στις 13 Φεβρουαρίου τιμάται η μνήμη των Αγίων Αποστόλων Ακύλα και Πρισκίλλης, που θεωρούνται προστάτες των ερωτευμένων, ενώ υπάρχει και ο Άγιος Υάκινθος για τους ερωτευμένους του καλοκαιριού.

Τόσα χρόνια κανένας κληρικός δεν είχε ασχοληθεί με τον άγιο του έρωτα. Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, σε μια προσπάθεια να τραβήξει την προσοχή των νέων προς την ορθόδοξη πίστη, πρότεινε στους ερωτευμένους να γιορτάζουν την αγάπη τους την προηγουμένη του Αγίου Βαλεντίνου, δηλαδή στις 13 Φεβρουαρίου, που η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη των Αγίων Ακύλα και Πρισκίλλης.

Ο Ακύλας και η αγαπημένη του Πρίσκιλλα ήταν σκηνοποιοί και ασπάστηκαν το χριστιανισμό κατά πάσα πιθανότατα όταν κατέφυγαν από τη Ρώμη στην Κόρινθο τον 1ο αιώνα μ.Χ. για ν’ αποφύγουν τους διωγμούς του αυτοκράτορα Κλαύδιου. Εκεί γνώρισαν τον Απόστολο Παύλο, ο οποίος μάλιστα τους μνημονεύει σε τρεις επιστολές του, και τον ακολούθησαν στην Εφεσο ως συνοδοί.

Η παράδοση αναφέρει ότι ο Ακύλας έγινε επίσκοπος Ηρακλείας και μαρτύρησε για την πίστη του μαζί με τη σύζυγό του, ενώ κατ’ άλλους ερευνητές κοιμήθηκαν ειρηνικά. Στη μνήμη αυτού του αγαπημένου μέχρι το θάνατο ζευγαριού πρότεινε ο μακαριστός Χριστόδουλος να γιορτάζουν την αγάπη τους οι ερωτευμένοι.

Ο άλλος ορθόδοξος «Βαλεντίνος» είναι ο Άγιος Υάκινθος και γιορτάζει στις 3 Ιουλίου, την ημερομηνία δηλαδή που μαρτύρησε για την αγάπη του Χριστού επί αυτοκράτορα Τραϊανού (το 98 μ.Χ.) σε ηλικία 20 χρόνων. Οπως αναφέρεται σχετικά, ήταν θαλαμηπόλος στην αυλή του αυτοκράτορα Τραϊανού και ο πρώτος ναός που χτίστηκε αφιερωμένος αποκλειστικά σ’ εκείνον βρίσκεται στα Ανώγεια της Κρήτης, σε κάποια από τις πλαγιές του Ψηλορείτη, φτιαγμένος από πέτρα, κρυφός, γιατί κρυφά είναι και τα αισθήματα.

Ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, με υποστηρικτές του ανθρώπους πνευματικούς, καθιέρωσε τη γιορτή τα τελευταία χρόνια και ταυτόχρονα μια σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων, τα Υακίνθεια, που διαρκούν τρεις μέρες.

Έτσι, ο Άγιος Υάκινθος, «άγιος της αγάπης, του έρωτα, προστάτης των ζευγαριών, της σχέσης άνδρα και γυναίκα», γιορτάζεται κάθε χρόνο 12 χιλιόμετρα νότια των Ανωγείων στους ορεινούς Φούρνους, στο ομώνυμο πέτρινο εκκλησάκι που χτίστηκε στη χάρη του σε υψόμετρο 1.200 μέτρων (στον Ψηλορείτη).

Το ξεκίνημα γι’ αυτό τον εορτασμό το χρωστάμε στον Μητροπολίτη Ρεθύμνου Άνθιμο, ο οποίος όταν του προτάθηκε η ανέγερση και η λογική του εορτασμού και των εκδηλώσεων αποδέχτηκε με χαρά.

Ολοκληρώνοντας θα θέλαμε να τονίσουμε ότι μόνο ο Θεός γνωρίζει αν ο Άγιος υπήρχε πραγματικά και όλα αυτά είναι αλήθεια ή απλά ένας θρύλος. Το σίγουρο πάντως είναι πως ο Άγιος δεν έχει καμία σχέση με το εμπόριο των λουλουδιών, των γλυκών, των δώρων και των κοσμικών κέντρων που ευτελίζουν τον Έρωτα, το μεγάλο αυτό δώρο του Θεού.

Πηγές:

https://www.vimaorthodoxias.gr/theologikos-logos-diafora/o-agios-valentinos-ke-i-orthodoxia/

http://www.oodegr.com/oode/synaxaristis/valentinos_1.htm

http://city.sigmalive.com/article/20950/ixeres-oti-ta-leipsana-toy-agioy-valentinoy-vriskontai-sti-mytilini

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=343600

προηγούμενο
επόμενο

Facebook Comments