Το Άγιο Όρος όπως δεν το έχετε ξαναδεί!

Έπειτα από πέντε χρόνια φωτογραφικής περιπλάνησης στα Μοναστήρια και στις σπηλιές των γεροντάδων του Όρους, ο Στράτος Καλαφάτης μας φέρνει κοντά στον αθέατο κόσμο της Αθωνικής Πολιτείας.

Το οδοιπορικό του φωτογράφου στον Άθω ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2008 και ολοκληρώθηκε σε εικοσιπέντε επισκέψεις και συνολικά 200 ημέρες ώσπου ο καλλιτέχνης να παρουσιάσει μια σύγχρονη εκδοχή για το Αγιορείτικο τοπίο και τους ανθρώπους του.

Το γεγονός με τίτλο «Άθως, Τα Χρώματα της Πίστης» πρωτοπαρουσιάστηκε με επιτυχία από το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης στη Θεσσαλονίκη. Μεγάλο μέρος του εκτέθηκε στο Bozar στις Βρυξέλλες και φιλοξενήθηκε στο νεοκλασικό του ΜΙΕΤ στην Αθήνα, ακριβώς δίπλα από το Εθνικό Θέατρο.

Ο Καλαφάτης, επιχειρεί στο φακό του να αιχμαλωτίσει τη μακραίωνη πνευματική παράδοση στον Άθω, ν’ αποτυπώσει την ιστορία και τον πλούτο της μοναστικής ζωής, με μια εντελώς φρέσκια ματιά.

Επιδίωξή του είναι ν’ αποκαλύψει το κρυμμένο μέσα στο κέλυφος του προφανούς: το αθέατο. Το καταφέρνει, όχι μόνο διότι διαθέτει υψηλή τεχνική και επαγγελματισμό, αλλά διότι είναι κοινωνός, αισθάνεται αυτήν τη λανθάνουσα ουσία, την αύρα του Όρους, μετέχει.

Σέβεται όχι την εικόνα, αλλά τα εικονιζόμενα: τον τόπο, τους ανθρώπους. Γνωρίζει αυτούς που έχει φωτογραφήσει, τους έχει μιλήσει, έχει φιλοξενηθεί στα κελιά τους, έχει δεχτεί την ευλογία και το φίλεμα, δεν είναι τουρίστας στο Όρος. Δεν λειτουργεί καν σαν φωτογράφος, μάλλον λειτουργεί σαν ανώνυμος ζωγράφος, σαν αγιογράφος που ζωγραφίζει ιστορίες αγίων επάνω σε ανθίβολα.

default

Θα ήθελα να μου μιλήσετε για τη σχέση σας με την ορθόδοξη παράδοση. Η απόφασή σας να ταξιδέψετε και να φωτογραφίσετε το Όρος είχε αποκλειστικά καλλιτεχνικά κριτήρια;

To Άγιον Όρος το επισκέπτομαι από τα εφηβικά μου χρόνια και αργότερα είτε ως προσκυνητής είτε ως επαγγελματίας φωτογράφος. Παρόλα αυτά ήταν η πρώτη φορά στις αρχές του 2008 που αποφάσισα να «αναμετρηθώ μαζί του» με την ιδιότητα του καλλιτέχνη φωτογράφου. Έπρεπε σε αυτήν την περίπτωση να συνδυάσω την διπλή ιδιότητα του προσκυνητή και του δημιουργού εικόνων.

KAL_C_N_15089_05 001

Ανήκετε στους δημιουργούς που απαθανάτισαν το Όρος, όπως ο μεγάλος Μπουασονά. Τι είδατε στο Όρος εσείς ή, μάλλον, τι θέλετε να δούμε εμείς στο έργο σας;

Στο έργο του Μπουασονά δεν βλέπουμε το Άγιο Όρος αλλά τον τρόπο που ο μεγάλος αυτός φωτογράφος προσέγγισε τον ιερό αυτό χώρο. Αντίστοιχα, οι δικές μου εικόνες φανερώνουν τα δικά μου βήματα σε ένα Άγιο Όρος που είδα, όπως κανείς άλλος.

O φωτογράφος Στράτος Καλαφάτης

Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με την φωτογραφία;

H σχέση μου με την φωτογραφία ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Φοιτητής στο Τμήμα Φυσικής Αγωγής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο παρακολούθησα από κοντά τις πρώτες οργανωμένες φωτογραφικές δράσεις στην πόλη μας. Ήταν η εποχή που ξεκινούσε η Φωτογραφική Συγκυρία και οι πρώτες προσπάθειες της δημιουργίας ενός φωτογραφικού μουσείου. Πολλές εκθέσεις, νέοι φωτογράφοι, και ομάδες, δημιουργούσαν ένα σκηνικό γόνιμο για την ανάπτυξη της φωτογραφικής τέχνης. Î†Î¸Ï‰Ï‚ - Τα χρώματα της Πίστης

Και ποια ήταν εκείνη η στιγμή που καταλάβατε ότι αυτό θα ήταν το επάγγελμά σας;

Αυτό έγινε σταδιακά, μέσα από την πορεία που ακολούθησα μετά τις σπουδές μου στην Θεσσαλονίκη, και μετά τα εκπαιδευτικά ταξίδια στην Ευρώπη και στην Αμερική. Επιστρέφοντας από την Φιλαδέλφεια στην πόλη μας το 1992 δημιουργήσαμε με τον Πλάτωνα Ριβέλλη τον Φωτογραφικό Κύκλο Θεσσαλονίκης, ένα χώρο αποκλειστικά για την καλλιτεχνική φωτογραφία. Î†Î¸Ï‰Ï‚ - Τα χρώματα της Πίστης

Ποια εποχή είναι ιδανική να φωτογραφίζεις στον Άθω;

Κάθε εποχή έχει τη δική της γοητεία. Παρόλα αυτά η μνήμη μου ανακαλεί συχνότερα τις χειμωνιάτικες επισκέψεις, με συζητήσεις σε ζεστά κελιά. Είναι η εποχή με το λιγότερο κόσμο, είναι η εποχή που ταιριάζει περισσότερο στην εσωτερικότητα αυτού του τόπου.

default

Μιλήστε μας για το πρότζεκτ.

Για την ολοκλήρωση αυτής της εργασίας χρειάστηκαν πέντε χρόνια και είκοσι έξι συνολικά ταξίδια στην Αθωνική Πολιτεία. Σε αυτό το διάστημα επισκέφτηκα και φωτογράφησα σχεδόν στο σύνολο της την Επικράτεια του Αγίου Όρους. Υπάρχουν φωτογραφίες από κάθε γωνιά του Αγίου Όρους. Μέσα από μονές, κελιά, σκήτες, σπηλιές και ησυχαστήρια. Η όλη ιδέα ξεκίνησε από ένα ταξίδι με τον φίλο και συνεργάτη μου Αρσένιο Τοπτσίδη, που σκοπό του είχε να φωτογραφήσουμε τους μαθητές της Αθωνιάδος Ακαδημίας. Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα αυτής της πρώτης φωτογράφησης δημιούργησαν τις συνθήκες για τη συνέχεια. Î†Î¸Ï‰Ï‚ - Τα χρώματα της Πίστης

Οι Αγιορείτες πώς σας δέχτηκαν; Αντιμετωπίσατε δυσκολίες με τους μοναχούς και πώς τις ξεπεράσατε;

Ο τρόπος που φωτογραφίζω τους ανθρώπους απαιτεί χρόνο και την ενεργή συμμετοχή του φωτογραφιζόμενου. Αυτό με οδηγεί να είμαι άμεσος και ειλικρινής σχετικά με τις προθέσεις μου. Αυτή η αμεσότητα τις περισσότερες φορές είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεπεραστούν οι οποιεσδήποτε δυσκολίες και ενδοιασμοί.Άθως - Τα χρώματα της Πίστης

Θυμάστε ιδιαίτερα κάποιο περιστατικό με γέροντα;

Περπατούσαμε για ώρα στην έρημο του Αγίου Όρους κατευθυνόμενοι προς τα «φρικαλέα Καρούλια». Ένας Γέροντας καθόταν στην αυλή του κελιού του. Καθώς πλησιάζαμε σήκωσε το κεφάλι του και είπε: « Είσαι ο καλύτερος φωτογράφος του Όρους και ήρθες εδώ για να με φωτογραφίσεις..» Ήταν η πρώτη φορά που συναντιόμασταν. Δεν κρατούσα τίποτα που να δηλώνει την ιδιότητά μου. Τον φωτογράφισα μέχρι που νύχτωσε.

default

Προσεγγίζετε και απαθανατίζετε το Άγιο Όρος όπως ποτέ δεν το έχουμε δει ως τώρα, ή έστω όπως δεν συνηθίζεται τις περισσότερες φορές. Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα χαρακτηριστικά εκείνα που κάνουν την σειρά αυτή τόσο ιδιαίτερη;

Το άγιο όρος έχει μια βαριά ιστορία, μια βαθιά θρησκευτικότητα, και μια δική του λογική. Αυτά δεν μπορεί να τα αγνοήσει κανείς. Σαν φωτογράφος κινήθηκα με απόλυτο σεβασμό προς τους ανθρώπους και τον τόπο ενώ την ίδια στιγμή έμεινα πιστός στις φωτογραφικές μου πεποιθήσεις. Το αποτέλεσμα που προκύπτει περιγράφει ένα Άγιο Όρος προσωπικό, που δεν αγνοεί και δεν απορρίπτει. Î†Î¸Ï‰Ï‚ - Τα χρώματα της Πίστης

Είχατε κάποιους περιορισμούς σχετικά με το τι μπορούσατε ή όχι να φωτογραφίσετε;

Το Άγιο Όρος ήταν και είναι από τα πιο πολυφωτογραφημένα μέρη στον κόσμο. Σήμερα πιστεύω ότι υπάρχουν περισσότερες απαγορεύσεις και περιορισμοί στις σύγχρονες κοινωνίες. Όλα είναι θέμα προσέγγισης και ευθύτητας σε σχέση με τις προθέσεις σου. Î†Î¸Ï‰Ï‚ - Τα χρώματα της Πίστης

Έπειτα από μια πεντάχρονη διαδρομή, πώς άλλαξε το Όρος εσάς και το βλέμμα σας στο φακό;

Όταν ξεκίνησα αυτό το ταξίδι ήμουν σχεδόν σαράντα χρονών. Σήμερα, κοντεύοντας τα πενήντα, μπορώ να πω ότι ήταν η πιο σημαντική δεκαετία της ζωής μου. Μέσα σε αυτά τα δέκα χρόνια αλλάξανε πολλά που οφείλονται στις διακόσιες μέρες και νύχτες που πέρασα εκεί.

default

Ο Στράτος Καλαφάτης γεννήθηκε στην Καβάλα το 1966. Μετά το τέλος των σπουδών του, και αναζητώντας την τύχη του ως φωτογράφος, ξεκίνησε ένα ταξίδι στην Ευρώπη και στην συνέχεια στο Art Institute of Philadelphia (USA) όπου και παρακολούθησε μαθήματα φωτογραφίας. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1992 και μέχρι σήμερα ασχολείται με την ανάπτυξη και υλοποίηση μακροχρόνιων φωτογραφικών πρότζεκτ όπως οι «Αρχέτυπες Εικόνες», η «Ομόνοια 2000 Ταξίδι στον Ομφαλό της Αθήνας», το «Ημερολόγιο 1998 -2002» η «Saga», το «Αρχιπέλαγος», ο » Άθως – Τα χρώματα της πίστης», κ.α.

Τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργήσει μαζί με την Λία Ναλμπαντίδου το studiotessera, ένα χώρο που ασχολείται με την εφαρμοσμένη φωτογραφία και την εκπαίδευση νέων φωτογράφων μέσα από πολύπλευρες εκπαιδευτικές δράσεις.

Τον κύκλο του πολυετούς πρότζεκτ «Άθως, Τα Χρώματα της Πίστης» συνοδεύει έκδοση ομότιτλου λευκώματος από τις εκδόσεις Άγρα (142 φωτογραφίες σε περισσότερες από 200 σελίδες).

Περισσότερες φωτογραφίες θα δείτε εδώ:

http://www.stratoskalafatis.com/projects/athos/

Πηγές:

http://www.lifo.gr/team/greekicons/51606

http://www.tilestwra.com/to-agio-oros-mesa-apo-fotografies-etsi-opos-den-to-echete-xanadi/

προηγούμενο
επόμενο

Facebook Comments