Η Γέννηση του Θεανθρώπου απετέλεσε το μεγαλύτερο ιστορικό γεγονός της ανθρωπότητας. Η ανθρώπινη υπόσταση και ζωή προσέλαβαν μια νέα αξία, η ελπίδα και η αγάπη βρήκαν το δρόμο για να φωλιάσουν στις καρδιές. Τι περισσότερο μπορεί να πει κάποιος σήμερα για την κοσμοσωτήρια ενανθρώπισή Του; Αρκούν ίσως τα λόγια του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, με τα οποία άρχισε τον λόγο του την 25η Δεκεμβρίου του 380: Χριστός γεννάται δοξάσατε, Χριστός εξ ουρανών απαντήσατε, Χριστός επί γης υψώθητε
Τι είναι όμως αλήθεια για εμάς τα Χριστούγεννα; Στις συνειδήσεις μας η μεγάλη αυτή γιορτή, συνδυασμένη με την πρώτη του έτους που ακολουθεί, σηματοδοτείται ως περίοδος διακοπών, γλεντιού, ανταλλαγής δώρων. Και ως ένα βαθμό αυτό είναι κατανοητό, αποδεκτό . Επιπλέον αποτελεί την ιστορική συνέχεια μιας πανάρχαιας συνήθειας να γιορτάζονται με ανάλογους τρόπους από τους αρχαίους λαούς η λατρεία του ήλιου και η αλλαγή του χρόνου. Για τη λαχτάρα μας για ψώνια πόσο παραστατική είναι η περιγραφή του Παπαδιαμάντη!:
Του Δημήτρη του Μπέρδε το μαγαζί ωμοίαζε, την εσπέραν εκείνην, με βάρκαν … φουρτουνιασμένην……όπου
Η μεγαλύτερη αγωνία μας είναι να στολίσουμε στις πόλεις το ψηλότερο δένδρο. Στα σπίτια μας να το παραφορτώσουμε με στολίδια και να βάλουμε γύρω του τα δώρα. Στους δρόμους λαμπιόνια χρωματιστά, στις προσόψεις των σπιτιών το ίδιο, στις πλατείες, στις βιτρίνες των καταστημάτων, παντού. Άλλοι πάλι συνεχίζουν το παραμύθι του παχουλού, ροδοκόκκινου Αι-Βασίλη. Φροντίσαμε μάλιστα όλο και περισσότεροι να φτιάξουμε τζάκια στα σπίτια μας για να βρει την καμινάδα και να κατέβει και να βάλει τα δώρα στις κάλτσες που κρεμάμε στο τζάκι. Και καμιά φορά ο Άγιος, έτσι χοντρό που τον κάναμε, σφηνώνει στην καμινάδα. Λοιπόν είναι αλήθεια αυτά τα Χριστούγεννα;
“Ο νεογέννητος Χριστός είναι ένα παιδί άστεγο σε έναν αφιλόξενο τόπο παγερής αδιαφορίας, με μοναδική ανθρώπινη θαλπωρή την τρυφερότητα της αγίας Μητέρας Του και το στοργικό ενδιαφέρον του Ιωσήφ”, αναφέρει σε μήνυμά του ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος..
Υπάρχει λίγος χώρος στην καρδιά μας να τον προσφέρουμε λίκνο, κρεβατάκι, να γείρει το νεογέννητο βρέφος; Μπορούμε για λίγο να γίνουμε απλοί σαν τους βοσκούς και ταπεινοί σαν τους μάγους για να προσκυνήσουμε το Θεό μας;
Είναι όλα αυτά τόσο δύσκολα. Γράφει ο Αναστάσιος : Οι σύγχρονοι βέβαια ρυθμοί της κοινωνίας μας είναι εντελώς αντίθετοι με το μήνυμα της ταπεινοφροσύνης και λιτότητος που εκπέμπει η γιορτή των Χριστουγέννων. Αυτό χάνεται μέσα στους εκκωφαντικούς θορύβους επιδείξεως και χλιδής. Την προσοχή του κόσμου ελκύει κατά κανόνα το εντυπωσιακό, ό,τι σχετίζεται με λάμψη, με χρήμα, με φαντασμαγορία. Ταπεινοφροσύνη και απλότητα φαίνονται στην ευδαιμονιστική και εξωστρεφή κοινωνία μας έννοιες εκτός τόπου και χρόνου. Ακόμη και μέσα στα δικά μας εκκλησιαστικά περιβάλλοντα, έστω και αν γίνεται λόγος για ταπείνωση και τα συναφή, ο τρόπος σκέψεως και συμπεριφοράς συχνά προδίδει μια λανθάνουσα αυτάρκεια και έπαρση. Εν τούτοις, η κατά Χριστόν ταπείνωση καθορίζει σταθερά το μυστικό της πνευματικής δυνάμεως και ακτινοβολίας της Εκκλησίας μας. Με τη θυσιαστική αγάπη και σεμνότητα των αφοσιωμένων σ’ Αυτόν που γεννήθηκε ταπεινά, δίνεται ανά τους αιώνες η μαρτυρία του Ευαγγελίου στον κόσμο.
Ας στρέψουμε για λίγο το νου μας στο νόημα της γιορτής. Γράφει ο επίσκοπος Διοκλείας Κάλλιστος Wear : Ο αιώνιος Λόγος και Υιός του Θεού, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, έγινε αληθινός άνθρωπος, ένας από εμάς. Έγινε ό,τι είμαστε για να μας κάνει ό,τι είναι αυτός.
Και ο Συμεών ο νέος, Θεολόγος επισημαίνει : Ο Υιός του Θεού και Θεός, αφού εισήλθε στα σπλάχνα της Παναγίας Παρθένου και έλαβε σάρκα απ’ αυτήν, γεννήθηκε, όπως είπαμε, τέλειος άνθρωπος και τέλειος Θεός ασυγχύτως. Τι σημαντικότερο έγινε ποτέ για μας;
Ας ψελίσουμε λοιπόν μαζί με τον ποιητή Κωστή Παλαμά:
Νά’ μουν του σταύλου έν’ άχυρο, ένα φτωχό κομάτι
την ώρα π’ άνοιγ’ ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι.
Να ιδώ την πρώτη του ματιά και το χαμόγελό του,
το στέμμα των ακτίνων του γύρω στο μέτωπό του.
Να λάμψω από τη λάμψη του κι εγώ σαν διαμαντάκι
κι από τη θεία του πνοή να γίνω λουλουδάκι.
Να μοσκοβοληθώ κι εγώ από την ευωδία,
που άναψε στα πόδια του των Μάγων η λατρεία.
Νά ‘μουν του σταύλου ένα άχυρο ένα φτωχό κομμάτι
Την ώρα π’ άνοιγ’ ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι.
Που να βρούμε το κουράγιο για τέτοια ταπείνωση. Αν μας λιγοστεύει η δύναμη, ας θυμηθούμε τα λόγια του Νίκου Καζαντζάκη :Δεν είμαι μόνος. Μια μεγάλη δύναμη, το φως, παλεύει και αυτό, νικάει, δεν απελπίζομαι. Θα νικήσω μαζί του.
Είθε το φως , ο Χριστός, να φωτίσει τη ψυχή μας και τη διάνοιά μας για να συλλάβουμε έστω και τώρα το νόημα της Γέννησής του. Ίσως έτσι μπορέσουμε να βρούμε τουλάχιστον τη θέληση να δούμε με περίσκεψη τον καταναλωτισμό μας που κορυφώνεται τούτες τις μέρες με επίκεντρο το περίφημο δένδρο και τον Αι-Βασίλη.
Τελευταία εντείνονται οι ενστάσεις για το έθιμο του στολισμού του χριστουγεννιάτικου δένδρου. ΄Οπως παραδέχονται πολλοί μελετητές στην πατρίδα μας, το χριστουγεννιάτικο δέντρο το έφεραν για πρώτη φορά στην Αθήνα οι Βαυαροί. Ωστόσο οι πηγές μαρτυρούν ότι ήδη από τον 6ο αιώνα το συνήθιζαν και οι βυζαντινοί.. Σώζεται η περιγραφή δύο δένδρων που προσφέρθηκαν από τον Αυτοκράτορα Αναστάσιο Α΄ σε ένα ναό το 512 : ” Στα φύλλα του δένδρου υπάρχει θέση για φώτα που τρεμοσβήνουν. Εκατόν ογδόντα λάμπες για κάθε δένδρο και πενήντα αργυρές αλυσίδες, πάνω στις οποίες είναι τοποθετημένα μικρά αντικείμενα από χρυσό, ασήμι ή χαλκό, όπως κόκκινα αυγά, κρατήρες, ζώα, πτηνά, σταυροί, στέφανα, κωδωνίσκοι, σταφύλια, αντικείμενα σκαλιστά”. Αλλά και στην Αγιά Σοφιά σώζεται η μαρτυρία ότι υπήρχαν δένδρα μεταλλικά όμοια με κυπαρίσσια που αντί για καρπούς είχαν φωτάκια . Ακόμα ας σημειωθεί ότι στη μονή Ιβήρων στο Άγιο Όρος υπάρχει η επτάφωτη λυχνία σε σχήμα δένδρου λεμονιάς.
Τι να συμβολίζει άραγε το δένδρο για τον ορθόδοξο χριστιανό; Λέει σχετικά ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Ναυπακτίας Ιερόθεος: ” ….Κατ’ αρχάς δεν είναι άσχετο με την προφητεία του Προφήτου Ησαΐου: “εξελεύσεται ράβδος εκ της ρίζης Ιεσσαί, και άνθος εκ της ρίζης αναβήσεται” (Ησ. ια’, 7). Αυτή την προφητεία είχε υπ’ όψη του ο ιερός Κοσμάς ο ποιητής, όταν έγραφε: “Ράβδος εκ της ρίζης Ιεσσαί, και άνθος εξ αυτής Χριστέ εκ της Παρθένου ανεβλάστησας…”. Ρίζα είναι ο Ιεσσαί, ο πατήρ του Δαυίδ, ράβδος είναι ο βασιλεύς Δαυίδ, άνθος που βγήκε από την ρίζα και την ράβδο είναι η Θεοτόκος. Και ο καρπός που προήλθε από το άνθος της Παναγίας είναι ο Χριστός. Αυτό το παρουσιάζει θαυμάσια η ιερά αγιογραφία. Έτσι, το Χριστουγεννιάτικο δένδρο μπορεί να μας θυμίζει το γενεαλογικό δένδρο του Χριστού ως ανθρώπου, την αγάπη του Θεού, αλλά και τις διαδοχικές καθάρσεις των Προπατόρων του Χριστού. Στην κορυφή δε είναι το άστρο που είναι ο Θεάνθρωπος Χριστός.”
Όταν λοιπόν το στολίζουμε, ας είναι και έλατο-τούτη είναι η δυτικότροπη συνήθεια- ας έχουμε κατά νου τα λόγια αυτά του μητροπολίτη.
Εκείνο όμως που πρέπει με μιας να ξεκαθαρίσουμε στο μυαλό μας είναι ότι αυτός ο Αη-Βασίλης που έχει ταυτιστεί με τις μέρες τούτες καμιά σχέση δεν έχει με τον άγιο που τιμά η Εκκλησία μας την 1η Ιανουαρίου, τον Βασίλειο το Μέγα . Ονομάσαμε Αη-Βασίλη τον Santa Claus των δυτικών. Κι αυτός έχει τη δική του ιστορία. Η αμερικανική εφεύρεση του “Σάντα Κλάους ” έγινε το 19ο αιώνα και αποτελεί κοσμική εξέλιξη του Αγίου Νικολάου που εόρταζαν οι Προτεστάντες της Ευρώπης και μετέφεραν την εορτή του κατά τη μετανάστευσή τους στην Αμερική. Στη γλώσσα τους τον ονόμαζαν Σαν Νίκλας. Στις ΗΠΑ έγινε Σάντα Κλάους. Και φθάνουμε στις αρχές του 1860.
Τότε ο διακεκριμένος Αμερικανός σχεδιαστής καρτούν και γελοιογραφιών Τόμας Ναστ εφεύρε τον “Σάντα Κλάους”, που είναι η προσωποποίηση του αμερικανικού υλισμού, της αφθονίας, της χαράς και της ευδαιμονίας. Επειδή οι περισσότεροι μετανάστες στην Αμερική προήρχοντο από τις βόρειες χώρες της Ευρώπης, ο Ναστ σκέφθηκε να τον βάλει να γεννιέται στο Βόρειο Πόλο. Από κει και πέρα άρχισε να δουλεύει η φαντασία και το επιχειρηματικό πνεύμα των Αμερικανών. Ο Λούις Πραγκ εισήγαγε στα 1875 τις κάρτες των εορτών των Χριστουγέννων και του Νέου Έτους, βάζοντας σ’ αυτές το χοντρούλη γέροντα με τις μπότες για τα χιόνια και την κόκκινη στολή και προσθέτοντας τη μαύρη ζώνη και το σκούφο και προπάντων το τεράστιο σακούλι του, με το οποίο μεταφέρει στα παιδιά τα δώρα, που είναι κυρίως παιχνίδια.
Από τότε η δημοτικότητα του “Σάντα Κλάους” μεγάλωνε συνεχώς στην Αμερική και επεξετάθη όχι μόνο στις χριστιανικές χώρες αλλά σε όλες τις χώρες του πλανήτη, όπως ακριβώς σήμερα η Κόκα Κόλα. Μάλιστα το 1930 η Κόκα Κόλα, που ήθελε να διευρύνει τις αγορές της, διεισδύουσα περισσότερο στις νεότερες γενιές, ζήτησε από το διαφημιστή Χλάντον Σάμπομ να χρησιμοποίησει τον “Σάντα Κλάους” ως διαφημιστικό όπλο. Τότε είναι που δημιουργήθηκαν τα χρώματα κόκκινο και λευκό της εταιρίας, που είναι τα κύρια χρώματα τις ενδυμασίας του “Σάντα Κλάους”. Η διαφήμιση είχε τόση επιτυχία ώστε σήμερα ο Αι Βασίλης= Santa Claus εννοείται να είναι ντυμένος μόνο στα κόκκινα και να θεωρείται αναπόσπαστο μέρος των εορτών και της λατρείας. Ας αποχαιρετήσουμε μια για πάντα αυτόν τον ψεύτικο Αη-Βασίλη, με τους ακόλουθους στίχους που αλιεύσαμε στο διαδίκτυο:
Στην Καπνοδόχο πλέον δε χωρείς
με δώρα και παιγνίδια ή χωρίς
θύμα κι εσύ καταναλωτικής μανίας
έγινες κούκλος διαφημιστικός
για τις ημέρες της αργίας…
Και σε εμάς τους ίδιους χαρίζουμε δώρο τους ακόλουθους στίχους του Αναστασίου:
Kύριε, Συ που ήρθες ανάμεσά μας
για να φανερώσεις την απέραντη αγάπη του Θεού,
η οποία περικλείει και μεταμορφώνει τα πάντα,
μείνε εν ημίν, ιδιαίτερα τις ημέρες αυτές.
Kαι στη διάρκεια του νέου χρόνου
που θα ανατείλει σε λίγο,
αξίωσέ μας να μένουμε σταθερά εν αγάπη, εν Σοι.
Ας τον κρατήσουμε τον Χριστό στην καρδιά μας όπως τον βάσταξε ο μνήστωρ Ιωσήφ στους ώμους του.
Πηγή : http://malakontas.blogspot.gr/2014/12/blog-post_22.html
Facebook Comments